Պատմական․ Բայդենը ճանաչեց հայոց Ցեղասպանությունը

ԱՄՆ 46-րդ նախագահ Ջո Բայդենը ապրիլքսանչորսյան իր ուղերձում օգտագործեց «Հայոց ցեղասպանություն» եզրույթը։ Բայդենի հայտարարության տեքստում ասված է․

«Ամեն տարի այս օրը մենք հիշում ենք նրանց, ովքեր մահացել են Օսմանյան ժամանակաշրջանում տեղի ունեցած Հայոց ցեղասպանության ժամանակ և կրկին հանձն ենք առնում կանխել նման վայրագության կրկնությունը երբևէ: Սկսած 1915 թվականի ապրիլի 24-ին Օսմանյան իշխանությունների կողմից հայ մտավորականների և Կոստանդնուպոլսի համայնքի ղեկավարների ձերբակալությամբ՝ 1,5 մլն հայ է տեղահանվել, կոտորվել կամ մահվան ուղարկվել բնաջնջման արշավի շրջանակում: Հարգում ենք Մեծ Եղեռնի զոհերի հիշատակը, որպեսզի կատարվածի սարսափները երբեք չմոռացվեն պատմությունից: Եվ մենք հիշում ենք, որ մշտապես զգոն ենք մնալու ատելության կործանարար ազդեցության դեմ պայքարում՝ դրա բոլոր դրսևորումներում:

Վերապրածներից շատերն ստիպված են եղել նոր տներ գտնել աշխարհով մեկ, այդ թվում՝ Միացյալ Նահանգներում: Ուժով և ճկունությամբ հայ ժողովուրդը վերապրել և վերակառուցել է իր համայնքը: Տասնամյակներ շարունակ հայ ներգաղթյալները հարստացրել են Միացյալ Նահանգներն անթիվ եղանակներով, սակայն նրանք երբեք չեն մոռացել ողբերգական պատմությունը, որն իրենցից շատերի նախահայրերին բերել է մեր ափերը: Մենք հարգում ենք նրանց պատմությունը: Մենք տեսնում ենք այդ ցավը: Մենք վերահաստատում ենք պատմությունը: Մենք սա անում ենք ոչ թե մեղադրելու համար, այլ որպեսզի կատարվածը երբեք չկրկնվի:

Այսօր մենք սգում ենք այն, ինչ կորցրել ենք, եկեք նայենք ապագային՝ այն աշխարհին, որը ցանկանում ենք կառուցել մեր երեխաների համար: Մի աշխարհ, որն աղտոտված չէ ամենօրյա ֆանատիզմի և անհանդուրժողականության չարիքներով, որտեղ մարդու իրավունքները հարգված են, և որտեղ բոլոր մարդիկ կարող են իրենց կյանքն ապրել արժանապատիվ և անվտանգ: Եկեք վերահաստատենք մեր համընդհանուր վճռականությունը ողջ աշխարհում վայրագությունները կանխելու հարցում: Եվ եկեք ձգտենք ապաքինման և հաշտեցման աշխարհի բոլոր ժողովուրդների համար:

Ամերիկացի ժողովուրդը ոգեկոչում է բոլոր հայերին, որոնք իրենց կյանքն են կորցրել Ցեղասպանության ժամանակ, որը սկսվել է 106 տարի առաջ այս օրը»:

ԱՄՆ նախագահի ուղերձն, անշուշտ, պատմական է և ունենալու է քաղաքական ու իրավական հետևանքներ։ Կանխատեսելի էր, անշուշտ, որ այս հայտարարությունը երախտագիտությամբ է ընդունվելու Երևանում և արժանանալու է Թուրքիայի, Ադրբեջանի, անգամ Պակիստանի խիստ քննադատությանը։

Թրամփի ուղերձն, առաջին հերթին, հայկական լոբբիստական կազմակերպությունների հետևողական և հայրենանավեր տևական աշխատանքի արդյունք է, սակայն նաև հետևանք է թուրք-ամերիկյան լարված հարաբերությունների, որոնք պատմական մինիմումի վրա են՝ պայմանավորված բազմաթիվ գորոծոններով, այդ թվում՝ Մոսկվայի ու Անկարայի սերտ հարաբերություններով։

Բայդենի ուղերձը պատմական էր, սակայն Հայաստանը դրանից կարող է շահել, եթե կարողանա կապիտալիզացնել այդ ակտը։ Հարկ է թողել էյֆորիան ու լծվել հետևողական աշխատանքի, մանավանդ, որ ԱՄՆ նախագահի ուղերձը խիստ բարենպաստ համատեքստ է ստեղծել։